Κοντά στη Φύση

Το Φαράγγι με τους Σταλακτίτες

Σε απόσταση 8 χιλιομέτρων ΒΑ από την πόλη της Κυπαρισσίας και μόλις 3 χιλομέτρων ΒΑ από τις Ράχες, βρίσκεται το Φαράγγι με τους σταλακτίτες. Όσοι λατρεύουν τη φύση και την πεζοπορία μπορούν να τα απολαύσουν με μία μικρή εξόρμησή τους εκεί. Το μονοπάτι που οδηγεί στο Φαράγγι ξεκινά από τη βόρια πλευρά του Αρχαιολογικού Χώρου της Περιστεριάς.

Το μονοπάτι με την πυκνή βλάστηση (θάμνοι και πανύψηλα δένδρα) είναι σίγουρο ότι θα μαγέψει τους πεζοπόρους. Στο τέλος του μονοπατιού (μετά από 30 λεπτά περίπου πεζοπορίας) βρίσκονται η πηγή με τρεχούμενο κρυστάλλινο νερό, γέρικα πλατάνια και το Φαράγγι με τους σταλακτίτες.

Το αρκαδικό ποτάμι ή «ποτάμι της Αρκαδιάς» συνοδεύει τους πεζοπόρους σε ορισμένα σημεία της διαδρομής. Για την καλύτερη διάσχιση του Φαραγγιού, μιας και όλη η διαδρομή του γίνεται μέσα στο νερό, απαιτούνται γαλότσες και μαγιό.

 

Νήσος Πρώτη

Νότια της Κυπαρισσίας, στο ύψος της Μαραθόπολης και αντικριστά από το ψαράδικο λιμανάκι της, βρίσκεται η νήσος Πρώτη, ένα ασβεστολιθικό νησί με απόκρημνες ακτές, διάτρητες από θαλάσσιες σπηλιές. Το όνομά της το οφείλει στο θαλασσινό θεό Πρωτέα γιο του Ποσειδώνα.

Υπήρξε από τα αρχαία χρόνια καταφύγιο ναυτικών αλλά και πειρατών. Στο σημείο Γραμμένο σώζονται χαράγματα με ευχές ναυτιλλομένων από τα βυζαντινά χρόνια. Το νησί Πρώτη έχει σπουδαία αρχαιολογική σημασία.

Σ’ αυτό σώζονται ερείπια ακροπόλεως μυκηναϊκής ή προκλασικής εποχής με τείχος και κυκλικό πυργίσκο.

Στο νησi υπήρχε και ο ναός της Ευπλοίας Αρτέμιδος, που στη θέση του ανοικοδομήθηκε ναός της Παναγίας. Στα χρόνια της ακμής της πειρατείας, την Πρώτη είχε σαν ορμητήριο του ο Μανιάτης κουρσάρος Κατούλιας και σ` αυτή το θωρηκτό «Σπέτσαι» προσορμίστηκε στα 1899, για να σωθεί από την τρικυμία που μαινόταν στο Ιόνιο.

Από το λιμάνι του Μαράθου μπορείτε να πάρετε το καραβάκι που περνάει απέναντι όλη την ημέρα. Εκεί μπορείτε να κολυμπήσετε στην παραλία Βουρλιά με τη λευκή άμμο και τα γαλαζοπράσινα νερά, να επισκεφθείτε το μοναστήρι, το Γραμμένο ή να κάνετε το γύρο του νησιού και να θαυμάσετε τις υπέροχες σπηλιές στο πίσω μέρος του νησιού.

 

Ποταμός Νέδα

Ανάμεσα στις κορυφές του όρους Τετράζιο, στη βορινή άκρη της Μεσσηνίας, κυλάει τα νερά της προς τον Κυπαρισσιακό κόλπο n Νέδα, το μοναδικό «θnλυκό» ποτάμι της Ελλάδας. Η Νέδα αποτελεί το φυσικό σύνορο ανάμεσα στη Μεσσηνία και την Ηλεία αιώνες τώρα, από τότε που οι Δωριείς, οι απόγονοι του Hρακλή, κατέκτησαν την Πελοπόvvnσο με τα σιδερένια τους όπλα.

Τα νερά της Νέδας ξεκινούν από τις πάμπολλες πηγές στους πρόποδες του Λύκαιου όρους, κοντά στο χωριό Πέτρα, συναντούν χειμάρρους και παραπόταμους από τα γύρω βουνά, ακολουθούν μια εκπληκτική, μαιανδρική πορεια μέσα από στενά φαράγγια, δροσερά πλατώματα και χαράδρες πνιγμένες στη βλάστηση, περνούν κατω από πέτρινα τοξωτά γεφύρια και μέσα από σκοτεινές σπnλιές και καταρράκτες, για να καταλήξουν στα εύφορα λιβάδια του Κυπαρισσιακού κόλπου, καλύπτονυας μια διαδρομn 32 χιλιομέτρων.

Όμορφα και γραφικά χωριά στις πλαγιές της κοιλάδας έχουν συνδέσει την ιστορία τους με τα γάργαρα νερά του ποταμού. Τόποι που φιλοξένησαν σπουδαίους πολιτισμούς, λαμπρά μνnμεία και ιερά, ένδοξες μάχες και ανδραγαθnματα, τόποι γόνιμοι, φιλόξενοι και αγαπητοί, που τους ομόρφυνε πολύ ο ανθρώπινος μόχθος. Η Νέδα και τα χωριά της διατηρούν μια σπάνια, εξωτική ομορφιά, δίνοvτας στη λέξη αναψυχn νόημα και ουσία, λαμπερά διαμάντια της Eλλnνικnς φύσης στις καλύτερες στιγμές της.

Η διάσχιση

Η πεζοπορία στη Νέδα είναι μία από τις συγκλονιστικότερες εμπειρίες που μπορεί να έχει ο φυσιολάτρης ταξιδιώτης. Το ποτάμι κρύβει μια τεράστια ποικιλία εικόνων, που αλλάζουν συνεχώς καθώς ακολουθεί το μαίανδρο της πορείας του μέσα από τις απότομες πλαγιές των βουνών της Μίνθης και του Τετράζιου. Eίναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία και ακόμη και οι δυσκoλίες που παρουσιάζονται την κάνουν ακόμη πιο ελκυστική. Το ποτάμι είναι βατό μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, αφού όλο τον υπόλοιπο χρόνο τα ορμητικά νερά και n υψnλή τους στάθμη το καθιστούν απρόσιτο και επικίνδυνo. Θα xρειαστείτε οπωσδήποτε ελαφριά ρούχα, μαλακά και ελαφριά μποτάκια, λίγo φαγητό, καπέλο και, σίγουρα, καλή παρέα, αφού οι δυσκoλίες που θα συναντήσετε απαιτούν συντροφιά.

Μπορείτε να ξεκινήσετε από τις πηγές του ποταμού κοντά στο χωριό Πέτρα. Το αρχικό αυτό κομμάτι της διαδρομής είναι αρκετά ευκολοδιάβατο. Av θέλετε να το παρακάμψετε αλλά να μn χάσετε τα πιο ονειρικά κομμάτια της Νέδας, πρέπει να αρχίσετε από το γεφύρι στο οποίο θα κατεβείτε από το χωριό Κούβελα. Τα νερά είναι αρκετά ρηχά σ´ αυτό το σημείο και οι όχθες του ποταμού είναι πανέμορφες, γεμάτες πυκνές καλαμιές, τεράστιες φτέρες, λεύκες και πλατάνια. Μπορείτε να περπατάτε στις όχθες, πάνω στη μαλακή άμμο και την πυκνή βλάστηση. Μετά από μία ώρα πεζοπορία οι όχθες είναι εvτελώς δύσβατες, οπότε καλύτερα να μπείτε στο νερό, που είναι δροσερό και ευχάριστο, και όχι πολύ ορμητικό. Η Νέδα στριφογυρίζει υπέροχα, αλλού πλαταίνει και ρηχαίνει κι αλλού στενεύει και βαθαίνει, χωρίς όμως να γίνεται βαθύτερη από μισό μέτρο. Το τοπίο είναι παραδεισένιο και γλυκό, με βαθύσκιωτες βελανιδιές και αγριοσυκιές. Παντού θα συναντήσετε σμήνη από πολύχρωμες πεταλούδες με πράσινα και πορτοκαλιά φτερά. Θα σας μαγέψουν όμως οι μεγάλες γαλάζιες λιβελούλες (Odonata Galopteryx) που κάθονται ήσυχες πάνω στις φυλλωσιές και σας δίνουν την ευκαιρία να θαυμάσετε τα μεταξένια διάφανα φτερά τους. Τα νερά σε πολλά σημεία σμίγουν και ξαναχωρίζουν με μικρούς αφρισμένους καταρράκτες και τα πουλιά είναι τόσο πολλά και τόσο διαφορετικά που μπορείτε να ξεχωρίζετε τις φωνές τους. Σε όλη τη διαδρομή θα δείτε μεγάλα καφεγάλαζα καβούρια που κρύβονται κάτω από τις ασπρόπετρες ή απλά λιάζovται πάνω στoυς βράχους.

Δύο ώρες μετά το γεφύρι που ξεκινήσατε φθάνετε στο πρώτο πέτρινο τοξωτό γεφύρι, κρυμμένο μέσα στα πυκνά πλατάνια. Μετά το γεφύρι, στις όχθες υψώνονται τoίχoι από βράχια, με πυκνά δέντρα γαντζωμένα πάνω τους. Εκεί τα νερά βαθαίνoυv κάπως αλλά με λίγη αναρρίχηση στα βράχια μπορείτε να περάσετε χωρίς να μπείτε στα βαθιά. Η βλάστηση στις γύρω πλαγιές και οι απότομες όχθες ρίχvoυν συνεχώς πυκνή σκιά στο ποτάμι και n ζέστη μιας καλοκαιρινής μέρας γίνεται παιχνίδι. Εξάλλου θα συναντήσετε και πoλλά σημεία με μικρές ειδυλλιακές λίμνες, όπου μπορείτε να απολαύσετε ένα δροσερό μπάνιο και να πάρετε μια ανάσα. Δύο ώρες μετά το τελευταίο πέτρινο γεφύρι το ποτάμι έχει πλατύνει κάπως και φτάνετε σε μια καινούργια γέφυρα, στην καρδιά ενός φαραγγιού. οι πλαγιές των βουνών υψώνονται πάνω σας και ολόγυρα αvτί για δέντρα υπάρχουν μεγάλοι άσπροι βράχοι.

Συνεχίζετε την πεζοπορία και περίπου τρία τέταρτα μετά την τελευταία γέφυρα η Νέδα αρχίζει να στενεύει απότομα και να γίνεται κάπως δύσβατη, με πιο βαθία σημεία. Προσπέλαση από τις όχθες δεν υπάρχει, αφού πέτρινοι τοίχοι με βρύα και πουρνάρια υψώνονται και στις δύο μέριες. Υπάρχουν σημεία που η ομορφιά των εικόνων θα σας κόψει τπν ανάσα: πλαγιές διαβρωμένες από τπν υγρασία του δάσους που κρέμεται από πάνω τους έχουν σχπματίσει ονειρικές ανάγλυφες μορφές, στρογγυλούς σταλαγμίτες με υγρές καμπύλες και γύρω τους κρέμονται οι ρίζες των δέντρων μπλεγμένες με αγράμπελες και αγριοτριανταφυλλιές. Τα πέτρινα τοιχώματα σχηματίζουν μαλακές πτυχώσες με κόκκινα χρώματα σαν μαγικές κουρτίνες και στο πλάϊ τους πετούν αγριοπερίστερα και ζευγάρια από πέρδικες. Πιο κάτω το ποτάμι στενεύει πάρα πολύ και οι πλαγιές του βουνού ακουμπάνε μεταξύ τους. Η διάβαση γίνεται υποχρεωτικά από τα βαθιά σημεία, όπου το νερό φθάνει συχνά μέχρι τα 1,8 μ. βάθος και οι βράχοι για να κρατηθείτε είναι ελάχιστοι. Η περιπέτεια τπς διάβασης εδώ έχει κάτι το αφάνταστα εξωτικό. Πιο κάτω πάντως τα πράγματα γίνονται πιo ομαλά. Το ποτάμι πλαταίνει κάπως και οι όχθες του ξαναγίνονται πιo ήμερες με πολλά πλατάνια, λεύκες και βελανιδιές. 2,5 ώρες μετά τπν τελευταία γέφυρα φτάνετε στο παλιό πέτρινο γεφύρι κάτω από το χωριό Πλατάνια. Το τοπίο γύρω από το γεφύρι θα σας συναρπάσει: n πυκvή βλάστηση κατρακυλάει στον υγρό τoίχo μαζί με μικρά ρυάκια που πέφτουν κελαρυστά στο ποτάμι, πάνω από τα μαλακά βρύα και τις καταπράσινες αγριοσυκιές και βελανιδιές.

Μετά από 25 λεπτά οι πέτρινοι τοίχοι ξαναπλnσιάζουν και τους βλέπετε να υψώνονται σχεδόν ως τον ουρανό, καθώς το φαράγγι κλείνει. Έχετε φτάσει στο στόμιο. Μπροστά σας n Νέδα χάνεται μέσα σε μια κατασκότεινη σπnλιά. Λίγο πρίν την είσοδο καταρράκτες πέφτουν ψηλά από τους βράχους τρυπώντας κυριολεκτικά την πέτρα. Η σπnλιά που θα πρέπει να περάσετε είναι μια δοκιμασία ψυχής. Λίγο πρίν την είσοδο θα νιώσετε τη δυνατή μυρωδιά των σπηλαίων και στον προθάλαμο θα δείτε έναν καταρράκτη να πέφτει από μια τρύπα ψηλά στην οροφή, απ´όπου το λιγοστό φως που τρυπώνει κάνει την ατμόσφαιρα ακόμη πιό υποβλητική καθώς πέφτει πάνω στους μεγάλους σταλαγμίτες. Η διάβαση τnς σπnλιάς θέλει ψυχραιμία και σίγουρα παρέα με ψυχή. Το ποτάμι μπαίνει αφρίζοντας και στο κέντρο τnς σύραγγας το βάθος είναι μεγάλο, ακόμα και για τoυς ψnλότερους, άρα θα πρέπει να κολυμπήσετε μέσα στα σκοτεινά νερά. Για λίγο όμως αφού σύντομα ρηχαίνει και σας φωτίζει καλά n έξοδος. Μέσα στη σπnλιά πετούν πάμπολλες νυχτερίδες και αγριοπερίστερα, σμίγοντας το πυκνό τους φτεροκόπημα με τη βουή του νερού. Στις ήσυxες γωνιές του βυθού θα δείτε μόλις βγείτε στο φως πολλά μικρά ψάρια. Είναι χαρακτηριστική n εντύπωση που προκάλεσε το στόμιο και n Νέδα στον Γάλλo πεpιnγητή Henri Belle, όταν το αντίκρισε σε κάποιο από τα ταξίδια του μέσα στα χρόνια 1861-1874: «Ο βράχος που νίκnσε το χείμαρρο, κόβεται απότομα και είκοσι μέτρα παρακάτω n Νέδα ξαναβγαίνει, πιο στενή από ποτέ, για να περάσει κάτω από μια φυσική αψίδα με άνοιγμα έξι ως επτά μέτρων, και με καινούρια παράκαμψη να εξαφανιστεί μέσα σε ακόμn στενότερο και απρόσιτο φαράγγι. Η Ελβετία δεν έχει να επιδείξει τίποτα πιο εντυπωσιακό απ´ αυτό το κομμάτι της Αρκαδίας».

Όταν βγείτε έξω από το σπήλαιo και αφού συνέλθετε από την ένταση, μπορείτε να φανταστείτε τα πλοία των Φιγαλείων που έφταναν ως εδώ και έδεναν στους κατάλληλα διαμορφωμένους βράχους της όχθης, όταν η Νέδα ήταν πλωτή από τον Kυπαρισσιακό ως την εδώ. Κατόπιν συνεχίζετε την πεζοπορία ακολουθώντας την κοίτη της Νέδας, που συνεχίζει σαφώς πιο ήπια και χωρίς βαθιά κομμάτια. Οι όχθες είναι εύκολα προσπελάσιμες, γεμάτες στρογγυλά βότσαλα και ανθισμένες πικροδάφνες. οι πλαγιές της κοιλάδας ολοένα ανοίγουν κατάφυτες και το ποτάμι συνεχίζει να κυλάει στριφογυρίζοντας τα νερά του. Μισή ώρα μετά την έξοδο από το στόμιο θα δείτε αριστερά σας ένα μικρό ρέμα, που οδηγεί σε ένα κοίλωμα των βράχων με έναν εντυπωσιακό καταρράκτη, ο οποίος πέφτει σε μια πετρινή λεκάνη γεμάτη νερό. Συνεχίζετε την πεζοπορία και σύντομα το τοπίο αλλάζει καθώς η κοιλάδα ανοίγει συνεχώς καταλήγοντας σε ένα πλατύ λιβάδι. Εδώ υπάρχουν και κάποιοι παλιοί νερόμυλοι. Ο παλιότερος απ´ αυτούς ήταν ο μύλος του Μαρμαρά. Χτίστηκε γύρω στα 1500 και βρίσκεται κοντά στα Καλύβια. Εδώ ήταν κάποτε το κέντρο της περιοχής αφού το άλεσμα των σιτηρών ήταν ευκαιρία για παρέες και κουβέντα. λίγο πρίν τα Καλύβια υπάρχει ο μύλος του Παπαγιώργη. Χτίστηκε γύρω στα 1850 και δούλεψε καλά για εκατό περίπου χρόνια. Εκεί λειτουργούσε και νεροτριβή για την κατεργασία μάλλινων υφασμάτων.

Από εδώ και κάτω θα δείτε πολλές άνυδρες κοίτες να αυλακώνουν τις όχθες μέχρι τα σημεία που αρχίζουν οι καλλιέργειες, τα περιβόλια και τα αμπέλια. Πίσω τους κατεβαίνει ένα πευκόδασος. Το νερό της Νέδας είναι πια λιγοστό, αφού xpnσιμοποιείται για την άρδευση των γύρω εκτάσεων. Περπατώντας κατά μήκος της αριστερής όχθης θα φτάσετε σε λίγo στις Καρυές, το κοντινότερο χωριό, όπου μπορείτε να σταματήσετε αφού n διαδρομή μέχρι τις εκβολές του ποταμού δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Η διάβαση της Νέδας είναι σίγουρα εξαvτλητική υπόθεση αν γίνει μέσα σε μια μέρα. Γι´ αυτό μπορείτε να τη σχεδιάσετε σε δύο ή τρεις μέρες και να απολαύσετε καλύτερα αυτή τn σπουδαία εμπειρία. Πρέπει οπωσδήποτε να προγραμματίσετε τον τρόπο αναχώρησής σας από οποιοδήποτε σnμείο σταματήσετε, γιατί n συγκοινωνία μεταξύ των χωριών είναι υποτυπώδης. Κάθε καλοκαίρι τοπικοί σύλλογοι και φυσιολατρικοί όμιλοι οργανώνουν διήμερη πεζοπορία στn Νέδα. Η διάβασn του εκπλnκτικού αυτού ποταμού είναι κυριολεκτικά εμπειρία ζωής, ένα ευλαβικό προσκύνημα στο μεγαλείο τnς μεσσηνιακής φύσης.

 

Πολυλίμνιο

Νοτιοανατολικά της Κυπαρισσίας βρίσκεται το φαράγγι του Πολυλιμνίου με τις λίμνες και τους καταρράκτες του. Περπατώντας ένα μικρό διαμορφωμένο μονοπάτι για 5 λεπτά και περνώντας μέσα από πυκνή βλάστηση και με τη βοήθεια γραφικών ξύλινων γεφυριών, θα βρεθείτε σε ένα κρυφό παράδεισο από μικρές λίμνες και καταρράκτες, περικυκλωμένους από ελαιώνες και αμπέλια.

15 λίμνες με διάφορα περίεργα ονόματα όπως Μαυρολίμνα, Κάδη, Καδούλα, του Τυχερού, του Ιταλού, του Πανάγου, της Σταθούλας, καλά κρυμμένες για πολλά χρόνια, μόλις πρόσφατα έγιναν γνωστές στο ευρύ κοινό, και άρχισαν να δέχονται τις επισκέψεις των φίλων της φύσης.

Το καλοκαίρι είναι πολλοί αυτοί που προτιμούν τα δροσερά νερά των λιμνών του Πολυλιμνίου για να κάνουν το μπάνιο τους, όπως για παράδειγμα στη λίμνη Καδούλα, η οποία πήρε το όνομά της από το σχήμα της που μοιάζει με καρδιά. Ο καταρράκτης προσφέρει μία μοναδική εμπειρία σε όποιον τον πλησιάσει, ενώ οι πιο τολμηροί επιδίδονται σε εντυπωσιακές βουτιές από τους γύρω βράχους, στα βαθιά νερά της λίμνης.

Τα μικρά φαράγγια, η πλούσια βλάστηση και οι πανέμορφοι καταρράκτες θα μετατρέψουν μια μέσης δυσκολίας πεζοπορία 3 χιλιομέτρων σε μια εμπειρία μοναδική και αξέχαστη. Τα νερά του φαραγγιού, που έρχονται από το Μεσοπόταμο, αφού περάσουν το γεφύρι του Τζάνε, στο Πεταλίδι, χύνονται στην αγκαλιά του Μεσσηνιακού Κόλπου. Εάν κανείς ακολουθήσει το φαράγγι προς τα κάτω, θα φτάσει στη σπηλιά με τις υπέροχες πεταλούδες.

Είναι πολύ εύκολο να βρει κανείς το Πολυλίμνιο, ακολουθώντας το δρόμο από Καλαμάτα προς Πύλο. Κοντά στο χωριό Καζάρμα υπάρχει το χωριό Χαραυγή, από όπου ξεκινάει το μονοπάτι προς το πολυλίμνιο (υπάρχει ταμπέλα που κατευθύνει προς Πολυλίμνιο στον κεντρικό δρόμο).